مزین السلطنه
در روزگاری که زنان از ترس برخوردهای حکومتی، سواد دار بودنشان را پنهان می کردند، «مزین السلطنه» اولین نشریه زنانه ایران را راه اندازی کرد. هفته نامهای هشت صفحهای که در داخل و خارج از کشور منتشر میشد و اگرچه عمر کوتاهی داشت اما تحول بزرگی در دوران مشروطه به حساب میآمد. نقل است که ناصرالدین شاه قاجار از سواد داشتن زنان دل خوشی نداشت و برخی از همسران او که میتوانستند بخوانند و بنویسند، سوادشان را از شاه پنهان میکردند. مریم عمید، ملقب به مزین السلطنه در چنین فضایی پیش قدم تاسیس یک مدرسه دخترانه شد و بعدها نشریه ای را منتشر کرد که برای اولین بار در تاریخ ایران، مدیر مسئول آن زن بود. مزین السلطنه که دختر میر سیدرضی رئیسالاطباء پزشک قشون ناصرالدین شاه بود تحصیلات خود را نزد پدرش یاد گرفت و به دلیل حضورش در خانوادهای تحصیلکرده و با سواد و داشتن ذهنی جستجوگر و علاقمند، از برخی تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه و جهان آن روزگار مطلع شد و چون علاقه زیادی هم به آموختن علوم جدید داشت به خواندن زبان فرانسه و آموزش عکاسی مشغول شد. مزین السلطنه که در شانزده سالگی ازدواجی ناموفق با عمادالسلطنه سالور یکی از شاهزادگان قجر داشت چند سال بعد با قوامالحکماء از روشنفکران زمان ازدواج کرد و صاحب دو فرزند شد. همسرش یکی از مشوقان او برای کارهای فرهنگیاش بود. پس از فوت قوامالحکماء، او دیگر ازدواج نکرد و تمام وقت خود را صرف امور فرهنگی کرد. او در سال 1330هـ ق مدرسهای دخترانه با نام "مزیّنیّه" تاسیس کرد. مریم عمید برای ترویج و تشویق تحصیل در سطوح مختلف جامعه، در مقابل دو شاگرد که شهریه پرداخت میکردند یک شاگرد مجانی نامنویسی میکرد و با خانوادهها قرار میگذاشت که تا پایان دوره تحصیل حق بیرون آوردن بچهها را از مدرسه ندارند. این مدرسه در کنار باغ آصفالدوله قرار داشت. مدرسه دوم دارالصنایع بود و در آن دختران هنر و فنون از جمله خیاطی، قالیبافی، جوراببافی و زردوزی... را فرا میگرفتند. این مدرسه در محله آب منگل واقع بود.معلمین این دو مدرسه همه تحصیلکرده و ازهنرمندان زمان خود بودند. در واقع مزین السلطنه در کنار مدیریت مدرسه، به فعالیت مطبوعاتی خود که همان انتشار نشریه شکوفه بود ادامه داد، سرآغاز این نشریه با این بیت آغاز می شد: باد آمد و بوی عنبر آورد بادام شکوفه بر سر آورد نشریه شکوفه در سال 1330 اولین شمارهاش به چاپ رسید و به مدت چهار سال (77 شماره) تقریباً هر دو هفته یک بار منتشر میشد. این نشریه در چهار صفحه با خط نسخ نوشته میشد که از شماره پنجم نگارش آن نستعلیق شد و از سال دوم به بعد با حروف سربی به چاپ رسید. در صفحه آخر یک کاریکاتور داشت که مرتبط با موضوع هر شماره بود. مزینالسلطنه در کنار مقالاتی که برای آموزش زنان داشت پیامها و آموزههایی نیز برای مردان داشت و همیشه آنها را در احترام گذاشتن به زنانشان تشویق میکرد و زن و مرد را در زندگی خوب همراه و درکنار یکدیگر میدید. بعد از سواد آموزی ، مبارزه با خرافات رایج و تقبیح آداب و رسوم و عقاید عقب افتاده متداول در میان زنان از دیگر مباحث مهم این نشریه بود. به این ترتیب با توجه به این که روزنامه شکوفه بیشتر در مدارس دخترانه دربین مدیران و آموزگاران و دانش آموزان زن انتشار می یافت، اهمیت تاثیر مستقیم آن در بین زنان آن روزگار انکار ناپذیر بوده است. مریم خانم مزینالسلطنه عمید در سال 1337ه ق / 1298ه- ش در اوج فعالیت های خود در سفری که به سمنان داشت بر اثر عارضه قلبی درگذشت. اما با مرگ او نه تنها از حضور زنان در عرصه های اجتماعی کم نشد بلکه اقدامات ماندگار او به عنوان یک زن در آن دوران خفقان شروعی شد برای حضور زنان دیگری که از اندرونی ها بیرون آمدند و در عرصه های مختلف خود را چنان نشان دادند که تا به حال نامشان ماندگار مانده است.
At a time when women fear the interactions of government, with their knowledge, hid it, "Mozain-o-Saltaneh" women's magazine first launched Week eight-page letter that was published inside and outside the country, and although short-lived, but it was a big change in the constitutional period Amid Maryayam, surnamed al-decorated to create a first-mover in setting up a school and later a magazine published for the first time in Iranian history, its managing editor women, as a keen interest in the new science of learning to read in French and began teaching photography. "Mozain-o-Saltaneh Amid" Miss Mary in 1337 AH / 1298 AH S at the peak of his activity during the visit to Semnan, died from a heart failure, has been an enduring name..